Koolhydraten: je vindt ze op ieder etiket terug. Koolhydraten zijn energiebronnen. Maar goed of slecht? Dat is nog niet zo makkelijk. In deze blog duiken we iets dieper in wat koolhydraten nou precies zijn, want koolhydraten zijn steeds vaker het gespreksonderwerp als het aankomt op gewichtsverlies, bloedsuikerspiegel en veel andere gezondheidszaken.
Wat zijn koolhydraten?
Koolhydraten zijn dus energiebronnen voor het lichaam. Je hebt koolhydraten (ook wel populair “carbs” genoemd) nodig om te leven, maar niet alle koolhydraten werken hetzelfde. Koolhydraten, op de etiketten van alle bewerkte producten staan ze vermeld.. Koolhydraten zijn energiebronnen, net als vetten.
Zijn koolhydraten goed of slecht? Die vraag is niet makkelijk te beantwoorden, het verschilt namelijk per persoon wat je nodig hebt aan energie per dag en wat je doel is qua gezondheid. Koolhydraten zijn steeds vaker het gespreksonderwerp als het aankomt op bijvoorbeeld gewichtsverlies, diabetes, hoog cholesterol en hoge bloeddruk. In deze blog geven we meer informatie over wat koolhydraten zijn, welke functie ze hebben en of je er dik van wordt.
Lees ook: waar zitten koolhydraten in?
Wat zijn koolhydraten?
Koolhydraten zijn energiebronnen voor het lichaam, net als vetten. We hebben energie nodig om te leven. Die energie kan je halen uit de koolhydraten en vetten die in je voeding zitten, maar ook uit de glucose- en vetvoorraad uit je eigen lichaam.
Welke koolhydraten zijn er:
- Enkelvoudig of meervoudig
- Verteerbaar of onverteerbaar
Om een beeld te schetsen lopen we ze allemaal even af.
Eenvoudige koolhydraten
Koolhydraten bestaan scheikundig gezien uit suikermoleculen. De suikermoleculen zijn glucose, fructose en galactose. Eenvoudige koolhydraten zijn de koolhydraten die uit één tot twee suikermoleculen bestaan. We vinden deze terug in bijvoorbeeld rietsuiker maar ook in fruit.
De enkelvoudige koolhydraten worden ook wel ‘snelle koolhydraten’ genoemd, omdat deze soort koolhydraten snel verteerd en opgenomen worden in ons spijsverteringsstelsel. De snelle opname resulteert in een snelle energieboost.
Lees verder over snelle koolhydraten.
Meervoudige koolhydraten
Meervoudige koolhydraten zijn de koolhydraten die bestaan uit drie of meer suikermoleculen. Deze koolhydraten vind je vooral terug in groenten, granen, bonen, volkoren pasta en zaden.
Deze soort koolhydraten zijn bevorderlijk voor gewichtsverlies. In de eerste instantie omdat deze soort koolhydraten vaak in gezondere producten (minder calorieën) zitten dan de eenvoudige koolhydraten. Daarnaast: hoe meer suikermoleculen, hoe langzamer het spijsverteringsstelsel de koolhydraten verteert en opneemt. Dit zorgt voor een geleidelijke stijging van de glucosespiegel en een meer verzadigd gevoel ten opzichte van de snelle koolhydraten. Je grijpt daardoor minder snel naar de koektrommel. Deze koolhydraten worden langzame koolhydraten genoemd.
Lees verder over langzame koolhydraten.
Verteerbare en niet-verteerbare koolhydraten
Zowel verteerbare als niet-verteerbare koolhydraten zijn koolhydraten die onder het kopje ‘vezels’ vallen. Beide soorten hebben een positief effect op je darmen en je spijsvertering. Het verschil is dat de verteerbare vezels worden afgebroken en opgenomen, en daardoor energie opleveren (2 kcal per gram). De niet-verteerbare vezels worden niet opgenomen en leveren daarom ook geen energie op.
Wat doen koolhydraten?
De functie van koolhydraten is het leveren van energie. Vanuit de praktijk zijn er een aantal voorbeelden die helpen te begrijpen hoe verschillende soorten koolhydraten werken.
Een zwemmer die een wedstrijd moet zwemmen, heeft veel baat bij enkelvoudige koolhydraten. Deze suikers zijn makkelijk af te breken en voorzien de zwemmer daardoor snel van energie die bij kan dragen aan een optimale zwemprestatie.
Als je een lange werkdag voor de boeg hebt, ben je meer gebaat bij koolhydraten die langzaam worden afgebroken. Ten opzichte van enkelvoudige koolhydraten zorgen de meervoudige koolhydraten namelijk voor een geleidelijke energietoevoer. Je hebt hierdoor automatisch minder last van schommelingen in je energiepeil
Waar zijn koolhydraten goed voor?
De functie van koolhydraten is energie leveren. De Gezondheidsraad heeft voor volwassenen een algemeen advies opgesteld met betrekking tot koolhydraten: probeer 40 tot 70 van je benodigde calorie inname uit koolhydraten te halen. Dat is omdat glucose, een vorm van koolhydraten, essentieel is voor bijvoorbeeld de hersenen en rode bloedcellen.
Als via de voeding minder koolhydraten binnenkrijgt, dan gaat je lichaam energie gebruiken vanuit vetten. De vetten kan ons lichaam uit voeding halen maar ook onze eigen opgeslagen vetten kunnen worden gebruikt. Deze worden dan voor een deel via een ingewikkeld systeem omgezet naar glucose zodat wij deze voor energie kunnen inzetten.
Word je dik van koolhydraten?
Deze vraag is niet makkelijk te beantwoorden. Een sporter die koolhydraten eet zal de energie uit koolhydraten gebruiken om te kunnen trainen en de wedstrijden te spelen. Iemand met een zittend beroep die daarnaast niet heel actief is, zal de koolhydraten die hij/zij te veel binnen krijgt ten opzichte van wat er verbruikt wordt, opslaan als vetweefsel. Deze persoon zal er wel dikker door worden.
Of je er dikker van wordt, is afhankelijk van het totaal aantal koolhydraten dat je eet, van je dagelijkse activiteiten en ook van de soort koolhydraten die je eet.
Het is dus belangrijk om te letten op in welke vorm je de koolhydraten inneemt. Verschillende soorten koolhydraten zijn terug te vinden in fruit en groente, maar ook in frisdrank en snoep. Vanzelfsprekend is fruit en groente gezonder voor je. Maar zoals met veel zaken met betrekking tot voedingsschema’s, is wat voor jou het beste is persoonsgebonden. Wil je meer weten over wat voor jou het beste is als het aankomt op koolhydraatinname? Raadpleeg dan een diëtist.
Bronnen:
https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/koolhydraten.aspx
