Koolhydraten: je vindt ze op ieder etiket terug. Koolhydraten zijn energiebronnen. Maar goed of slecht? Dat is nog niet zo makkelijk. In deze blog duiken we iets dieper in wat koolhydraten nou precies zijn, want koolhydraten zijn steeds vaker het gespreksonderwerp als het aankomt op gewichtsverlies, bloedsuikerspiegel en veel andere gezondheidszaken.
Wat zijn koolhydraten?
Koolhydraten zijn dus energiebronnen voor het lichaam. Je hebt koolhydraten nodig om te leven, maar niet alle koolhydraten werken hetzelfde.
Koolhydraten zijn er in verschillende type bronnen:
- Enkelvoudig of meervoudig
- Verteerbaar of onverteerbaar
Om een beeld te schetsen lopen we ze allemaal even af.
Eenvoudige koolhydraten
Koolhydraten kennen natuurlijk een scheikundige formule. Eenvoudige koolhydraten zijn de koolhydraten die uit één tot twee suikermoleculen bestaan. Dit zijn in de meeste gevallen de koolhydraten: glucose, fructose en sucrose. Daarbij zijn glucoses en fructoses voornamelijk terug te vinden in fruit en is sucrose het welbekende kristalsuiker. Dit worden ook wel ‘snelle koolhydraten‘ genoemd, omdat deze soort koolhydraten snel verteerd worden. Dit resulteert in een relatief snelle energieboost.
Meervoudige koolhydraten
Meervoudige koolhydraten zijn de koolhydraten die bestaan uit drie of meer suikermoleculen. Deze koolhydraten vind je vooral terug in groenten, granen, bonen en zaden.
Deze soort koolhydraten zijn bevorderlijk voor gewichtsverlies. In de eerste instantie omdat deze koolhydraten vaak in gezondere producten (minder calorieën) zitten dan de eenvoudige koolhydraten. Daarnaast: hoe meer suikermoleculen, hoe langzamer de darm de koolhydraten verteert. Dit zorgt voor een geleidelijk energiepeil en een relatief verzadigd gevoel ten opzichte van de snelle koolhydraten. Je grijpt daardoor minder snel naar de koektrommel. Deze koolhydraten worden langzame koolhydraten genoemd.
Verteerbare en niet-verteerbare koolhydraten
Zowel verteerbare als niet-verteerbare koolhydraten zijn koolhydraten die onder het kopje ‘vezels’ vallen. Beide soorten hebben een positief effect op je darmen en je spijsvertering. Het verschil is dat de verteerbare vezels worden afgebroken en daardoor energie opleveren. De niet-verteerbare vezels worden niet afgebroken en leveren daarom ook geen energie op.
Wat doen koolhydraten?
Koolhydraten dienen dus als energiebron. Vanuit de praktijk zijn er een aantal voorbeelden die helpen te begrijpen hoe verschillende soorten koolhydraten werken.
Een zwemmer die een wedstrijd moet zwemmen, heeft veel baat bij enkelvoudige koolhydraten. Deze suikers zijn makkelijk af te breken en voorzien de zwemmer daardoor snel van energie die bij kan dragen aan een optimale zwemprestatie.
Als je een lange werkdag voor de boeg hebt, ben je meer gebaat bij koolhydraten die langzaam worden afgebroken. Ten opzichte van enkelvoudige koolhydraten zorgen de meervoudige koolhydraten namelijk voor een geleidelijke energietoevoer. Je hebt hierdoor automatisch minder last van schommelingen in je energiepeil. Het doel en je dag bepalen dus mede hoeveel koolhydraten je per dag nodig hebt.
Waar zijn koolhydraten goed voor?
De Gezondheidsraad heeft voor volwassenen een algemeen advies opgesteld met betrekking tot koolhydraten: probeer 40% van je calorieën inname uit koolhydraten te halen. Dat is omdat glucose, een vorm van koolhydraten, essentieel is voor bijvoorbeeld de hersenen en rode bloedcellen.
Als je stopt met glucose innemen, dan gaat je lichaam vanzelf glucose uit aminozuren halen. Aminozuren zijn afkomstig van eiwitten en zijn essentieel voor je stofwisseling. In die zin gaat koolhydraatinname dus het verbruik van aminozuren tegen. Mensen die een koolhydraatarm dieet volgen vullen de koolhydraatbeperking daarom vaak aan met een verhoogde eiwitinname.
Word je dik van koolhydraten?
Van koolhydraten zelf word je niet dik. Wat het met je lichaam doet, is afhankelijk van de hoeveelheid koolhydraten, maar ook van jouw dagelijkse activiteiten. Als de energie die je uit koolhydraten haalt niet wordt verbrand, wordt de energie omgezet in vet. Dit leidt op den duur tot een hoger vetpercentage.
Het is belangrijk om te letten op in welke vorm je de koolhydraten inneemt. Verschillende soorten koolhydraten zijn terug te vinden in fruit en groente, maar ook in frisdrank en snoep. Vanzelfsprekend is fruit en groente gezonder voor je. Maar zoals met veel zaken met betrekking tot voedingsschema’s, is wat voor jou het beste is persoonsgebonden. Wil je meer weten over wat voor jou het beste is als het aankomt op koolhydraatinname? Raadpleeg dan een diëtist.
